Yengeç Sendromu: “Sosyal Kimlik Teorisi” ve Hofstede’nin “Kültür Boyutları Teorisiyle” Açıklanabilir mi? Üniversite Örneği
Anahtar Kelimeler:
Yengeç Sendromu, Sosyal Kimlik, Sosyal Karşılaştırma, KültürÖzet
Örgütler bütün kaynaklarını en verimli biçimde kullanmak durumundadır. Bu kaynaklar içinde insan kaynağının tartışılmaz önemli bir yeri vardır. Bu nedenle işyerlerinde insanların sosyal ve psikolojik durumları, klasik dönemlerden sonraki yönetim çalışma ve araştırmalarının başlıca konusu haline gelmiştir. İşyerindeki ilişkileri ve dolayısıyla verimi etkileme potansiyeli olan sosyal ve psikolojik olgulardan bir tanesi de yengeç sendromudur. Kovadaki yengeçlere atıf yapan ve metaforik bir olgu olan yengeç sendromu hakkındaki araştırmalar çok yenidir. Yapılan araştırmalarda yengeç sendromu kavramının daha çok sosyal kimlik ve karşılaştırma teorisiyle açıklanmaya çalışıldığı görülmüştür. Ancak sosyal kimliğin, insan davranışları üzerinde etkili olan tek faktör olmadığı, davranışların şekillenmesinde kültürün de etkili bir faktör olduğu göz önünde bulundurulduğunda; yengeç sendromunun Hofstede’nin kültür boyutları teorisiyle ilişkilendirilerek ele alınmasının, kavramın daha rahat anlaşılmasını ve açıklanmasını sağlayacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda Türkiye’de bir devlet üniversitede bulunan farklı birim ve kademelerde yer alan 18 personel üzerinde yarı yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılarak bir araştırma yapılmıştır. Çalışanların, sosyal kimliklerine ve ait oldukları toplumun kültür değerlerine göre davranış sergiledikleri, sergilenen bu davranışlar içinde olumsuz bir örgütsel davranış olarak yengeç sendromu davranışlarının görüldüğü ve işletmelerin daha iyi bir performans elde etmek için çalışanların bu davranışlarını da göz önünde bulundurmaları gerektiği sonucuna varılmıştır.
Referanslar
Andersson, L. M., & Pearson, C. M. (1999). Tit for tat? The spiraling effect of incivility in the workplace. Academy of Management Review, 24, 452-471.
Arkonaç, S. A.(der.) (1999). Gruplararası İlişkiler ve Sosyal Kimlik Teorisi. İstanbul: Alfa.
Batır F. & Gürbüz S., (2016) Türkiye'nin toplumsal kültür eğilimleri: Globe araştırmasından sonra ne değişti? 24. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 427-438,28-31 Mayıs 2016, İstanbul.
Bulloch, H. (2017). Ambivalent moralities of cooperation and corruption: Local explanations for (under)development on a Philippine island. Australian Journal of Anthropology, 28, 56-71.
Bilgin, N., (1996) İnsan ilişkileri ve kimlik, Sistem, İstanbul.
Condor, S. (1990). "Social stereotypes and social identity." Social identity theory: Constructive and critical advances. (Der.) D. Abrams ve M. A. Hogg. London: Harvester Wheat Sheaf. 230-251.
Courtwright J., Wolfe R., & Baldwin J. (2011). Intercultural typologies and public relations research: A critique of Hofstede’s dimensions, N Bardhan ve C K Weaver (Ed.), PublicRelations in Global Cultural Contexts, Routledge, New York, 108-140.
Ellemers, N., Spears, R., & Doosje, B. (1997). Sticking together or falling apart: In-group identification as a psychological determinant of group commitment versus individual mobility. Journal of Personality and Social Psychology, 72(3), 617–626. https://doi.org/10.1037/0022-3514.72.3.617
Eren, N. (2010). Ağır kişilik bozuklukları ve hemşirelik girişimleri. Psikiyatri hemşireliği Dergisi. 1(2), 86-95
Foley, S., Linnehan, F., Greenhaus, J. H., & Weer, C. H. (2006). The impact of gender similarity, racial similarity, and work culture on family-supportive supervision. Group & Organization Management, 31, 420-441.
Hinkle, S. & Brown, R., (1990). Intergroup comparisons and social identity: some links and lacunae, Social Identity Theory: Constructive and Critical Advances, D. Abrams ve M. A.Hogg (der.), Harvester Wheat Sheaf, Londra, s. 48-72.
Hogg, M. A. ve Abrams, D. (1988). Social identifications: A social psychology of intergroup relations and group processes. London ve New York: Routledge.
Hofstede, G. (1980), Culture's Consequences: International Differences in Work-Related Values, Beverly Hills, CA: Sage.
Hofstede G.J., Pedersen P.B., & Hofstede G. (2002). Exploring culture exercises, stories and synthetic cultures,Nicholas Brealey Publishing, USA.
Hofstede G., Hofstede G.J., & Minkov M (2010) Cultures and organizations software of the mind, McGraw-Hill, USA.
Hofstede G., Hofstede G. J., & Minkow M. (2010), Cultures and organizations, 3rd. Edition, Mc-Graw Hill Company, London.
Kartarı, A. (2013). Kültürlerarası İletişim Kuramları, A. Kartarı (Ed.), Kültürler Arası İletişim,Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları, Eskişehir, 46-77.
Mackie, D. M. vd. (1996). "Social psychological foundations of stereotype formation." Stereotype and stereotyping. (Der.) C. N. Macrae. v. d. NY: Guilford. 41-47.
Mattia T. G. (2009). Comparative Cultural Metrics, A R Freitag ve A Q Stokes (Ed.), GlobalPublic Relations Spanning Borders, Spanning Cultures, Routledge, Oxon, 53-70.
McPhail, M. L. (2010). Dark menexenus: Black opportunism in an age of racial anxiety. Southern Communication Journal, 75, 160-170.
Mendoza, S. L. & Perkinson, J. W. (2003). Filipino “Kapwa” in global dialogue: A different politics of being-with the “other.” Intercultural Communication Studies, 12, 277-293.
Michener, H.A., DeLamater, J.D., & Schwartz, S. H., (1990) Social Psychology, 2. baskı, Harcourt Brace Jovanovich, Orlando.
Miller, C. D. (2019). Exploring the crabs in the barrel syndrome in organizations. Journal of Leadership & Organizational Studies 2019, Vol. 26(3) 352 –371.
Mummendey, A., & Schreiber, H. J. (1983). Better or just different? Positive social identity by discrimination against, or by differentiation from outgroups. European Journal of Social Psychology, 13(4), 389-397.
Özdemir, Y. & Üzüm, B. (2019), Yengeç sendromu, Olumsuz Boyutlarıyla Örgütsel Davranış, Eğitim Yayınları, s.126-138.
Paustian-Underdahl, S. C., King, E. B., Rogelberg, S. G., Kulich, C., & Gentry, W. A. (2017). Perceptions of supervisor support: resolving paradoxical patterns across gender and race. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 90, 436-457.
Roberson, Q. M. (2019). Diversity and inclusion in the workplace: A review, synthesis, and future research agenda. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 6, 69-88. doi:10.1146/annurevorgpsych-012218-015243
Sheppard, L. D. & Aquino, K. (2017). Sisters at arms: A theory of female same-sex conflict and its problematization in organizations. Journal of Management, 41, 691-715.
Soubari, T. & Kumar Y. (2014) The CRAB - Bucket effect and ıts ımpact onjob stress‖ – An exploratory study with reference toautonomous colleges. International Journal on Recent and Innovation Trends in Computing and Communication, 2(10), 3022-3027.
Tajfel, H. vd. (1971). "Social categorization and intergroup behaviour." European Journal of Social Psychology, 1(2), 149-178.
Tajfel, H. (1978a). "The achievement of group differentiation." Dijferentiation betıveen social groups: Studies in the social psychology ofintergroup relations. (Der.) H. Tajfel. London: Academic Press. 77-101.
Tajfel, H. (1978b). "Interindividual behaviour and intergroup behaviour." Differentiation betıveen social groups: Studies in the social psychology of intergroup relations. (Der.) H. Tajfel. London: Academic Press. 27-60.
Tajfel, H. & Turner, J. C. (1979). An integrative theory of inter-group conflict. In W. G. Austin & S. Worchel (Eds.), The social psychology of inter-group relations (pp. 33–47). Monterey, CA: Brooks/Cole.
Taylor, M. (2000). Cultural Varience as a Challenge to Global Public Relations: A Case Study of the Coca Cola Scare in Euope, Public Relations Review, 26(3), 277–29.
Turner, J. C. (1975). Social comparison and social identity: Some prospects for intergroup behaviour, European Journal of Social Psychology, 5, s. 5-34.
Turner, J. & Brown, R., (1978). “Social status, cognitive alternatives and intergroup relations”, Differentiation Between Social Groups: Studies in the Social Psychology of Intergroup Relations, H. Tajfel (der.), Academic Press, Londra, s. 201-300.
Top, S. (2012). Girişimcilik:Keşif süreci. (2.Baskı), Beta, 34-35
Yiğit, S. (2020). Sosyal girişimcilikte ulusal kültürün rolü. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 641–658.
Zengin Y., Tokucu F., (2019). Küresel işletmecilikte kültürün önemi: Hofstede’nin kültürel boyutları çerçevesinde bir değerlendirme, Turkish Studies - Economics, Finance, Politics, 14 (3), p. 1135-1155
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Journal of Organizational Behavior Studies
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Accepted 2023-05-09
Published 2023-06-30
Dergimizde yayımlanan makaleler, 