Yoğun Bakım Hemşirelerinin Mental Sağlıklarını Etkileyen Sosyal ve Çevresel Faktörler Üzerine Fenomenolojik Bir Araştırma
Anahtar Kelimeler:
Yoğun bakım hemşireleri, mental sağlık, sosyal ve çevresel faktörlerÖzet
Yoğun bakım hemşireleri, durumu ciddi olan hastaların tedavi ve bakım süreçlerinde önemli bir rol oynayan sağlık profesyonelleridir. Yoğun bakım hemşireleri, yoğun stres altında, hızlı karar verme becerisi gerektiren ve hayati sorumluluklar taşıyan bir ortamda çalışmaktadır. Yoğun bakım hemşirelerinin mental sağlıklarını etkileyen sosyal ve çevresel faktörler, stres, tükenmişlik, sosyal destek, vardiya düzeni ve iş yükü gibi olumsuz sonuçlara sebep olabilmektedir. Bu durum hemşirelerin mental sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek sosyal ve çevresel faktörlerin neler olduğunu ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu araştırma, yoğun bakım hemşirelerinin mental sağlıklarını etkileyen sosyal ve çevresel faktörleri belirleyerek, bu faktörlerin hemşireler üzerindeki etkilerini daha derinlemesine anlamayı amaçlamaktadır. Bu çalışma, fenomenolojik araştırma yöntemi ile yürütülecektir. Fenomenoloji, bireylerin deneyimlerini anlamaya odaklanan nitel bir yaklaşımdır. Nitel araştırma, bilimsel sorgulamanın önemli bir bileşenidir ve çeşitli alanlardaki kapsamlı olguları keşfetmek ve anlamak için bir araç sağlamaktadır. Araştırma kapsamında, yoğun bakım hemşireleri ile görüşmeler yapılacak ve elde edilen veriler Maxquda nitel veri analizi yazılım aracılığıyla yorumlanacaktır. Bu çalışma, yoğun bakım hemşirelerinin mental sağlığını ve mesleki tatmin düzeylerini artırmak için nasıl bir yol izlenmesi, hangi stratejilerin geliştirilmesi gerektiğinin önemini vurgulamaktadır. Bu stratejiler, bireysel, örgütsel ve toplumsal düzeyde ağır çalışma koşullarında çalışan hemşirelerin desteklenmesini sağlamalı ve eğitim, motivasyon ve takdir gibi önlemlerle hem sağlık görevlilerinin hem de hastaların sonuçlarını iyileştirmeyi hedeflemektedir.
Referanslar
Abualrub, R. F. (2004). Job stress, job performance, and social support among hospital nurses. Journal of Nursing Scholarship, 36(1), 73–78.
Akın, G. (2014). İnsan sağlığı ve çevre etkileşimi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 54(1), 105–116.
Akın, M. (2008). Örgütsel destek, sosyal destek ve iş/aile çatışmalarının yaşam tatmini üzerindeki etkileri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 141–170.
Amerio, A., Vai, E., Bruno, E., Costanza, A., Escelsior, A., Odone, A., Berardis, D. D., Aguglia, A., Serafini, G., Amore, M., & Ghaemi, S. N. (2023). COVID-19 impact on the Italian community-based system of mental health care: Reflections and lessons learned for the future. Clinical Psychopharmacology and Neuroscience, 21(1), 2–9.
Ardahan, M. (2006). Sosyal destek ve hemşirelik. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(1), 1–8.
Arsalani, N., Fallahi-Khoshknab, M., Josephson, M., & Lagerstrom, M. (2012). Iranian nursing staff’s self-reported general and mental health related to working conditions and family situation. International Nursing Review, 59(3), 416–423.
Atabey, S. E. (2020). Sağlık sistemleri ve sağlık politikası (4. baskı). Gazi Kitabevi.
Bozan, M. (2019). Toplum ruh sağlığı merkezinden hizmet alanların içselleştirilmiş damgalanma ve sosyal işlevsellik durumlarının incelenmesi: Eskişehir örneği (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Canadian Nurses Association. (2015). Evidence-based safe nurse staffing toolkit: Accessible content. Ottawa, Canada: Canadian Nurses Association.https://hl-prod-ca-oc-download.s3-ca-central-1.amazonaws.com/CNA/2f975e7e-4a40-45ca-863c-5ebf0a138d5e/ UploadedImages/documents/2019_EvidencebasedsafenursestaffingtoolkitAccessiblecontent2.pdf
Çam, O. & Çuhadar, D. (2011). Ruhsal hastalığa sahip bireylerde damgalama süreci ve içselleştirilmiş damgalama. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2(3):136-140.
Çavuş, E. (2006). Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin ruhsal durumlarının değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Demirgöz B.M. (2014). Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine genel bakış. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(1), 15–28.
Dikmen, Y. D., Yorgun, S., & Yeşilçam, N. (2014). Hemşirelerin tıbbi hatalara eğilimlerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 1(1), 44–56.
Elmacı, F. (2006). Parçalanmış ve bütünlüğünü koruyan aileye sahip ergenlerin depresyon ve uyum düzeylerinde sosyal desteğin rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 405–423.
Erci, B. (2009). Halk sağlığı hemşireliği. Göktuğ Yayıncılık.
Gao YQ, Pan BC, Sun W, Wu H, Wang JN & Wang L. (2012). Anxiety symptoms among Chinese nurses and the associated factors: a cross sectional study. BMC Psychiatry 2012; 12: 141.
Gökbulut, N., & Bal, Z. (2021). Mental iyi oluşluğun sağlıklı yaşam farkındalığıyla ilişkisi. Anatolian Journal of Health Research, 2(2), 51–56.
Güney, M. (2004). Ruhsal bozukluklarda stigmatizasyonu önlemek için neler yapılabilir? Kriz Dergisi, 12(1), 67–71.
Günaydın, N. (2014). Bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerin uyku kalitesi ve genel ruhsal durumlarına etkisi. Journal of Psychiatric Nursing, 5(1), 33–40. https://doi.org/10.5505/phd.2014.63935
Janghorban, R., Latifnejad Roudsari, R., & Taghipour, A. (2014). Skype interviewing: The new generation of online synchronous interview in qualitative research. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-being, 9(1), 24152.
Jaradat, Y., Nijem, K., Lien, L., Stigum, H., Bjertness, E., & Bast-Pettersen, R. (2016). Psychosomatic symptoms and stressful working conditions among Palestinian nurses: A cross‐sectional study. Contemporary Nurse, 27(1), 1–17.
Karahan, E., Çelik, S., & Sugeçti, S. (2021). Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin iş yükü algısı, hasta güvenliği tutumu ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Journal of Education and Research in Nursing, 18(1), 1–9.
Karacan, E., & Gökçe, S. (2020). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve kadın sağlığı. Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet Çalışmaları Dergisi, 1(1), 39–59.
Kaya, D., Akgemci, T., & Çelik, A. (2012). A research levels of perceived social support on the responsible persons of the hospital units. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 357–370.
Kuzu, A., & Çevik Durmaz, Y. (2018). Bireysel ve toplumsal açıdan ruh sağlığını etkileyen çevresel ve kültürel faktörler. In Ü. Barlas (Ed.), Toplum ruh sağlığı hemşireliği (ss. 15–19). Türkiye Klinikleri.
Lin, S. H., Liao, W. C., Chen, M. Y., & Fan, J. Y. (2014). The impact of shift work on nurses’ job stress, sleep quality and self-perceived health status. Journal of Nursing Management, 22(5), 604–612.
Öz, F. & Bahadır Y. (2009). E, Ruh sağlığının korunmasında önemli bir kavram: Psikolojik sağlamlık, Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 2009, 16(3), 82-89.
Polat, G. (2007). İç göçün çocuk ruh sağlığına etkisi ve sosyal hizmet müdahalesi. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 18 (1), 89-106.
Tutar, H. (2022). Nitel Araştırmalarda Geçerlilik ve Güvenilirlik: Bir Model Önerisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 117-140.
Vaismoradi M, Turunen H, Bondas T. (2013). Content analysis and thematic analysis: Implications for conducting a qualitative descriptive study. Nurs Health Sci. 15(3):398-405.
World Health Organization. (2012). Risks to mental health: An overview of vulnerabilities and risk factors. World Health Organization. https://pdfs.semanticscholar.org/bfbe/defc6db265ca474add283af034e8f55cc4de.pdf
World Health Organization. (2014). Social determinants of mental health. https://www.who.int/publications/i/item/9789241506809.
World Health Organization. (2021). Mental health. https://www.who.int/health-topics/mental-health#tab=tab.
Yorulmaz, D. S., & Karadeniz, H. (2020). Gençlerin mental sağlığının korunmasında halk sağlığı hemşirelerinin rolü. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 2(3), 217–225.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Örgütsel Davranış Çalışmaları Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Accepted 2025-06-24
Published 2025-06-30
Dergimizde yayımlanan makaleler, 