KAYIRMACILIK KAVRAMINA ELEŞTİREL BİR BAKIŞ ve BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÖNERİSİ

Yazarlar

Anahtar Kelimeler:

Kayırmacılık, Nepotizm, Ölçek geliştirme

Özet

Bu çalışma, ülkemizdeki kayırmacılık literatüründe var olan bazı çarpıklıkları tespit etmek amacıyla hazırlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden arşiv tarama şeklinde gerçekleştirilen bu çalışmada, kayırmacılık literatüründe yer alan bazı kayırmacı davranış örnekleri verilmekte, kayırmacılıkla ilgili kavramlara yüklenen mânâların değişik çalışmalarda nasıl farklılaştığını, kavramlar arası anlam kaymalarını ve bir ölçek eleştirisi üzerinden yeni bir ölçek geçerleme çalışmasının yapılması gerektiğini ortaya koymaktadır.

Referanslar

Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/roportaj/liyakati-cozersek-21-yuzyil-turklerin-yuzyili-olur/1209288. Erişim Tarihi: 20.07.2018

Acar, A. ve Sevinç, İ. (2005). 1980 Sonrası Türk Kamu Yönetiminin Merkez Örgütünde Yapılan Reform Çalışmaları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13: 19-38.

Aközer, M. (2003). Kamuoyu Gözüyle Kamuda Yolsuzluk. Görüş Dergisi. 37(Aralık): 14-22.

Arasli, H., ve Tumer, M. (2008). Nepotism, Favoritism and Cronyism: A Study of Their Effects on Job Stress and Job Satisfaction in The Banking Industry Of North Cyprus. Social Behavior and Personality: An International Journal. 36(9): 1237-1250.

Arslan, E. T. (2006). Aile Şirketlerinde Profesyonel Yöneticinin İkilemleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Asunakutlu, T. (2010). Kayırmacılığın Temelleri: Benzerlik ve Benzemezlik. Erdem, R. (Ed.), Yönetim ve Örgüt Açısından Kayırmacılık. (41-60). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.

Asunakutlu, T., ve Avcı, U. (2009). Nepotizm - İş Tatmini İlişkisi: Aile İşletmelerinde Bir İnceleme. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı (ss. 730 - 736). Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayını.

Asunakutlu, T., ve Avcı, U. (2010). Aile İşletmelerinde Nepotizm Algısı ve İş Tatmini İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 15(2): 93-109

Aytaç, Ö. (2010a). Kayırmacı İlişkilerin Sosyolojik Temeli. Erdem, R. (Ed.), Yönetim ve Örgüt Açısından Kayırmacılık. (3-26). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.

Aytaç, Ö. (2010b). Bürokratik Kayırmacılık: Enformel Bağlayıcılıkların Yönetim İlişkilerine Etkisi. Erdem, R. (Ed.), Yönetim ve Örgüt Açısından Kayırmacılık. (85-109). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.

Bağdiğen, M. ve Tunçer, M. (2004). Yolsuzluğun Kamu Gelirleri Üzerine Etkisi: Belediye Gelirleri Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Vergi Dünyası Dergisi. 272: 168-174

Barut, B. (2015). Vekalet Kuramı Perspektifinden Kayırmacılık. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, (5): 240-250.

Beşballı, S. G. ve Tarı Özgür, M. (2011). Politik Yozlaşma ile Mücadelede Eğitimin Rolü Üzerine Bir Değerlendirme. 9. Uluslararsı Bilgi Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiri Kitabı. (ss. 2217-2236), Saraybosna Üniversitesi. 23-25 Haziran 2011, Saraybosna-Bosna Hersek. 23-25 Haziran 2011.

Biber, M. (2016). Kamunun Etik Çıkmazı: “Kayırmacılık”. Ankara: Adalet Yayınevi.

Bolat, T., Seymen, O., Bolat, O. İ., Yüksel, M., Katı, Y., & Kinter, O. (2016). Vekâlet Kuramı Bakış Açısıyla Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma ve Nepotizm İlişkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 19 (36-1): 105-132.

Büte, M. (2011a). Kayırmacılığın Çalışanlar Üzerine Etkileri ile İnsan Kaynakları Uygulamaları İlişkisi: Türk Kamu Bankalarına Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 15(1): 383-404

Büte, M. (2011b). Nepotizmin iş Stresi iş Tatmini Olumsuz Söz Söyleme ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Aile İşletmeleri Üzerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 20(1): 177-194

Büte, M., ve Tekarslan, E. (2010). Nepotizm’in Çalışanlar Üzerine Etkileri: Aile İşletmelerine Yönelik Bir Saha Araştırması. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 6(1): 1-21.

Çakır, M. (2014). Bürokrasi ve Suç Olgusu. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si. 16 (Özel Sayı I): 18-24.

Çarıkçı, İ. H. ve Arslan, E. T. (2010).Türk Yönetim Geleneğinde Kayırmacılığın Tarihi Seyri. Erdem, R. (Ed.),Yönetim ve Örgüt Açısından Kayırmacılık, (27-40). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.

Demirel, Y. ve Savaş, Y. (2017). Nepotizmin Yenilik ve Yetenek Yönetimi Üzerine Etkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi. 6(1): 129-142.

Deniz, N. Gürer, A. ve Solmaztürk, A. B. (2016). Algılanan Örgütsel Kronizm ve Çalışan Sessizliği Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Bir Kamu İdaresi Örneği. IV.Örgütsel Davranış Kongresi Bildiri Kitabı. (ss. 134-141). Düzenleyen Çukurova Üniversitesi İ.İ.B.F. İşletme Bölümü. Adana. 4-5 Kasım 2016.

Erdem, B. Çeribaş, S. ve Karataş, A. (2013). Otel İşletmelerinde Çalışan İşgörenlerin Kronizm (Eş Dost Kayırmacılığı) Algıları: İstanbul'da Faaliyet Gösteren Bir, İki ve Üç Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 17(1): 51-69

Erdem, M., & Meriç, E. (2012). Okul Yönetiminde Kayırmacılığa İlişkin Ölçek Geliştirme Çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 141-154.

Ergin, M. (1989). Orhun Abideleri. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.

Gönülaçar, Ş. (2014). İnsan Kaynakları Yönetiminde Kayırmacılık Kuşatması ve LiyakatsizlikÇıkmazı.https://www.academia.edu/9687458/%C4%B0nsan_Kaynaklar%C4%B1_Y%C3%B6netiminde_Kay%C4%B1rmac%C4%B1l%C4%B1k_Ku%C5%9Fatmas%C4%B1_ve_Liyakatsizlik_%C3%87%C4%B1kmaz%C4%B1, (Erişim Tarihi 22.10. 2018).

Gür, M. F. (2014). Yolsuzluk Nedir? Yolsuzluk Çeşitleri ve Ülkeler Arası Yolsuzluk Algılaması. Mali Çözüm Dergisi. 24(124): 191-210

Hürriyet.com.tr.https://www.hurriyet.com.tr/gundem/beyefendi-istiyor-tepkisi-babamin-oglu-olsa-kapidan-geri-koyun-40661478. Erişim Tarihi: 29.11.2017

İlhan, S. ve Aytaç, Ö. (2010). Türkiye`de Kayırmacı Eğilimlerin Oluşmasında Toplumsal ve Kültürel Yapının Rolü. Erdem, R. (Ed.), Yönetim ve Örgüt Açısından Kayırmacılık, (61-83). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.

İlhan, T. ve Erdem, R. (2010). Akraba Kayırmacılığı (Nepotizm). Erdem, R. (Ed.), Yönetim ve Örgüt Açısından Kayırmacılık, (135-166). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.

İnternethaber.https://www.internethaber.com/koksal-toptan-acikladi-adam-kayirma-yolsuzluk-algisi-yuzde-90-2080351h.htm. Erişim Tarihi: 04.02.2020

İsmail, A.(2021), “Yıkılupdur Bu Cihân Sanma ki Bizde Düzele”: Sultan III. Mustafa’nın Meşhur Nazmına Yazılan Nazireler. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi.61(1): 61-84.

İyiişleroğlu, S. C. (2006). Aile Şirketleri: Adana ve Çevresinde Faaliyet Gösteren Aile Şirketlerinde Nepotizm Uygulamasının Tespitine Yönelik Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Karakaş, M. ve Çak, M. (2007). Yolsuzlukla Mücadelede Uluslararası Kuruluşların Rolü. Maliye Dergisi.153(Temmuz-Aralık): 74-101.

Kartal, M. ve Bardakçı, S. (2018). SPSS ve AMOS Uygulamalı Örneklerle Güvenirlik ve Geçerlik Analizleri. Ankara: Akademisyen Kitabevi.

Kurt, E., ve Doğramacı, B. (2014). Terfi, İşlem Kayırmacılığı ve İşe Alma Boyutlarında Kayırmacılık Davranışı Algısının Ölçülmesi: İstanbul İlinde Faaliyet Gösteren Bir Belediye İştirakinde Çalışanlar Üzerine Bir Araştırma. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi (EJOIR). 2(Özel Sayı): 82-96.

Kurtoğlu, A. (2012). Siyasal Örgütler ve Sivil Toplum Örgütleri Bağlamında Hemşehrilik ve Kollamacılık. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 67(01): 141-169.

Meriç, E., ve Erdem, M. (2013). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Algılarına Göre Okul Yönetiminde Kayırmacılık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 19(3): 467-498.

Özkanan, A., ve Erdem, R. (2015). Yönetimde Kayırmacı Uygulamalar Üzerine Nitel Bir Çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2(2): 7-28

Özsemerci, K. (2003). Türk Kamu Yönetiminde Yolsuzluklar, Nedenleri, Zararları ve Çözüm Önerileri. Ankara: Sayıştay Yayın İşleri Müdürlüğü.

Seçer, İ. (2018). Psikolojik Test Geliştirme ve Uyarlama Süreci SPSS ve LİSREL Uygulamaları. Ankara: Anı Yayınevi.

Sözen, K. (2009), Kâtip Çelebi’nin Devlet Görüşü ve Osmanlı Türk Düşüncesindeki Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009/1(22): 25-40.

Türkçe Sözlük, “iltimas” Türk Dil Kurumu Yayınları: Ankara, 2011: 1180.

Türkçe Sözlük, “kayırma(k)” Türk Dil Kurumu Yayınları: Ankara, 2011: 1364.

Uncu, F. ve Şalvarlı Türeli, N. (2017). Küçük ve Orta Büyüklükteki Hizmet İşletmelerinde Kayırmacılık Algısı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(22): 524-541.

Yavuz, B. ve Akın, A. (2016). Nepotizm İle Örgütsel Adaletarasındaki İlişkiyi Tespit Etmeye Yönelik Bir Araştırma. Journal of International Social Research, 9(44). 141-154

yenicaggazetesi.com.tr. https://www.yenicaggazetesi.com.tr/-214231h.htm. Erişim Tarihi: 24.11.2018

Yıldız, G. (2017). İstisnai Memurluk Kavramının Kayırmacılık ile İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 19(3): 1045-1061.

Yücekaya, P., Rençber, Ö. F. ve Topçu, U. C. (2016). Effect of Perception of Nepotism and Employee Satisfaction on Turnover Intentions: An Empirical Study in Hospitality Enterprises. Eurasian Academy of Sciences Eurasian Business & Economics Journal, (2): 330-339.

İndir

Yayınlanmış

29.06.2022

Nasıl Atıf Yapılır

GÜNAY, M., ANAÇ, A. S. ., & ÖZYER, K. (2022). KAYIRMACILIK KAVRAMINA ELEŞTİREL BİR BAKIŞ ve BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÖNERİSİ. Journal of Organizational Behavior Studies, 2(1), 35–46. Geliş tarihi gönderen https://obstudies.org/index.php/obs/article/view/12